Het meest zuidelijke waddeneiland van Denemarken, tussen het Duitse waddeneiland Sylt en het Deense waddeneiland Mandø. Het is met zijn 130 km2 het grootste Deense waddeneneiland en het tweede grootste van de Noordzee. Het is ongeveer 15 km lang en 8 km breed. Op het eiland wonen amper 700 mensen. Rømø heeft het grootste strand van Europa (2 tot 4 km breed). Men mag hier ook met de auto over het strand rijden. Het ligt amper 2 km noordelijk van het Duitse Sylt.
Dank zij Sylt heeft Rømø zo’n groot strand. Terwijl bij iedere storm Sylt een beetje kleiner wordt groeit Rømø altijd verder door het aangespoelde zand. Rømø wordt ook de parel van de Noordzee genoemd. Vroeger woonden hier vooral vissers.
In de 17e en 18e eeuw heeft de walvisvangst grote rijkdom op het eiland gebracht. In de bloeitijd van de walvisvangst telde Rømø tot 40 Kommandøre (kapiteins van de walvisvaart). Nu is het eiland vooral op toerisme ingesteld.
Het is sinds 1948 met het vasteland verbonden door een dam van 9 km lang. Als je in Skærbæk de E175 blijft volgen rij je automatisch over de dam. Op de dam heb je een uitzicht over de Waddenzee. Er zijn verschillende uitwijkbochten, waar je kan genieten van het uitzicht en de verschillende vogelsoorten kan bekijken. Aan weerszijden van de dam zijn velden aangelegd met hagen van takken, om het vloedmateriaal tegen te houden. Bij eb zijn die hagen op het droge wad te zien, bij vloed steken alleen de toppen boven het water en bij zeer hoog water zijn ze helemaal niet te zien. Deze velden bevorderen de winning van land, met het doel de dam te beschermen tegen de eroderende kracht van de zee.
Vlak na de dam is het bureau van Novasol (verhuur van vakantiewoningen). Iets verder kan je 3 kanten op. Wanneer men naar links rijdt, komt men eerst voorbij het bureau voor toerisme.
Een beetje verder staat de kerk van Kirkeby, de Sct. Clemens Kirke, een mooie witte kerk uit de 15e eeuw met een kerkhof errond. Sint Clemens is de patroonheilige van de zeelieden. Vooral de grafstenen op dit kerkhof vertellen veel over de inwoners van vroeger. Naast graven van kommandørs zijn er ookgraven van Britse en Duitse piloten uit de Tweede Wereldoorlog. In de kerk zijn er verschillende miniaturen van schepen te zien, die geschonken werden door zeelieden.
We blijven de weg volgen en komen in Havneby, de enige haven op Rømø.
Het havenstadje Havneby heeft een lange visserijtraditie. Vooral de groenlandvaarten, waarbij de mannen van Rømø aan de walvisvangst deelnamen, zijn bekend. Nu is het vooral de garnalenvangst die de toon aangeeft. De haven wordt ook door buitenslandse vissers gebruikt, het Nederlandse Heiploeg heeft hier bijvoorbeeld een vaste stek. In Havneby kan men ook de veerboot nemen naar het Duitse waddeneiland Sylt, een tochtje van ongeveer 45 minuten. Rond de haven zijn er verschillende restaurants en visrokerijen. Een paar keer per zomerseizoen wordt in de Rømø Røgeri een visbuffet georganiseerd voor een vaste prijs, waar men op voorhand moet voor reserveren. Wij hebben daar twee keer op een zaterdagavond gegeten en het was zeer lekker, met veel keus uit verschillende warme en koude visgerechten. In de haven kan je per boot een zeehonden safari doen of een overtocht naar het Duitse waddeneiland Sylt maken, zoals wij deden. In de haven staat een mooie stormvloedzuil.
Vanuit Havnby kun je via de Vestergade naar Sønderby rijden. Hier is een groot strand dat bij laagwater tot 3 km breed is. Hier mag je met je auto op het strand rijden, hetgeen voor ons een speciale ervaring was, in België is dat immers verboden. Wij gingen even zwemmen, maar moesten na een tijdje onze auto verzetten omdat het water begon op te komen. Bij hoogwater loopt de ganse strook van 3 km volledig onder water en omdat het hoogteverschil zo klein is gaat dit redelijk snel. Een gedeelte van het strand is gereserveerd voor kitesurfing. Dit strand is ook ideaal om een zonsondergang te filmen of te fotograferen, maar je zult niet de enige zijn die dat vindt.
Wanneer je van de dam de weg rechtdoor neemt, kom je in Lakolk. Hier is ook een groot strand waar je met de auto op kan rijden. Er zijn winkeltjes en restaurants. Aan de grote parking is er een kaarsenfabriek die je kunt bezichtigen.
Rechts van de dam kun je de Juvrevej nemen. Langs deze weg (in Toftum) staat het oudste en kleinste schooltje van Denemarken. Hier zaten soms meer dan 40 kinderen in 1 klas. De leraar was meestal een oud-kommandør en werd betaald door de ouders. Hij ging elke dag bij één van zijn leerlingen thuis eten. De leerlingen zelf moesten brandstof van thuis meebrengen om de kachel te laten branden.
Iets verder staat het nationale museum Kommandørgård. De zeelieden uit Rømø waren vooral kapitein (kommandør) op schepen die op walvisvangst gingen in de Noord-Atlantische Oceaan. Ze waren dan ook maanden van huis weg. Tot halverwege de jaren 1700 bracht dit gevaarlijke, maar winstgevende beroep veel welvaart op Rømø. De Kommandørgård was het huis van zo’n kommandør en geeft een idee van de welstand die deze families hadden. Dit schilderachtige woonhuis met o.a. Nederlandse tegels tegen de muur en beschilderde houten panelen uit de 17e eeuw is de moeite waard om te bezichtigen. Ook een skelet van een walvis kan je hier zien.
Er zijn nog woningen uit die tijd bewaard gebleven, in Juvre staat een huis met een afsluiting van wavisbeenderen. Vermits er op het eiland geen hout of stenen voorhanden waren bracht hij zijn afsluiting mee van zijn werk. In de 2e helft van de 18e eeuw verminderde de visvangst en speelde de handel een grotere rol. Op het einde van de Juvrevej is de Rømø Lystfiskerparadis.
Wandelen kan je op verschillende plaatsen. 90% van Rømø is heidelandschap met zijn typische begroeïng. Plattegronden met uitleg over de verschillende wandelingen zijn steeds te vinden aan de parkings waar de wandelingen beginnen. In de Tviskmark Plantage kan je een wandelpad van 3 km volgen. De wandeling door het heide landschap is goed aangegeven en komt voorbij de Høstbjerg. Vanop deze 19 m hoge berg heb je een uitzicht over het ganse eiland. In de Kirkeby Plantage heb je de keuze tussen een wandeling van 2 km en één van 4 km. De lange wandeling komt voorbij de Spidsbjerg, eveneens 19 m hoog. De Vråby Plantage heeft een wandelpad van 3 km.
De huizen op Rømø zijn karakteristiek van uitzicht, ze hebben allemaal een voordeur met een boog erboven en een rieten dak.
De natuur in het waddengebied is grandioos: weiden met schapen, vruchtbare zeebodem en stranden zo ver het oog reikt. Het waddengebied trekt miljoenen vogels aan uit heel de wereld. Hier groeien ook planten die zich aan de speciale omstandigheden hebben aangepast en die afwisselend onder en zonder water kunnen leven.
Een speciaal natuurfenomeen is de “zwarte zon”. Dit fenomeen kan men aan heel de westkust van Jutland waarnemen in de lente of de herfst. Ongeveer een uur voor zonsondergang verzamelen zich hier spreeuwen in grote zwermen, die dan als één geheel verder vliegen en met hun luchtballet de zon gedeeltelijk verduisteren. Spijtig genoeg waren wij nooit op het juiste tijdstip daar.
Met een beetje geluk kan men hier ook na een storm amber vinden op het strand.
Men kan hier ook zeehonden en tuimelaars (soort dolfijn) zien. Een tuimelaar hebben we wel eens gezien.
Rømø is een eiland om tot rust te komen, te wandelen en van de natuur te genieten.
Tegelijk kan men ook, dankzij de damverbinding, uitstapjes maken naar het vasteland.
Wij hebben op Rømø twee keer een week doorgebracht, een keer in oktober en een keer in september. Het weer was er dan nog steeds aangenaam.