In dit dorp naast de E22 is de tijd blijven stilstaan. Stensjö by is een levend monument. De aarden weg naar het dorp slingert zich door het landschap. Aan beide kanten van de weg zijn er houten afsluitingen. Eerst rij je door een bos, nadien komen weilanden en dichter bij het dorp komen de akkers. Heel het dorp was eigendom van één familie, vanaf het begin van de 18e eeuw tot 1960, 7 generaties lang. Het begon met één boerderij in het begin jaren 1700, met het paar Erik Börjesson en Elin Persdotter.
In 1730 werden zij opgevolgd door hun zoon Erik Eriksson, die huwde met een meisje uit een naburig dorp. Zij hadden 4 zonen en 5 dochters, één zoon en één dochter stierven jong. Toen Erik op 84-jarige leeftijd stierf, werd zijn nalatenschap verdeeld over zijn kinderen volgens de toenmalige wetten. De zonen erfden tweemaal zoveel als de dochters. Zo werd de boerderij eigendom van de oudste zoon, de jongste zoon en de jongste dochter. De overige kinderen kregen delen van eigendommen in naburige dorpen. Zo werd van één boerderij drie boerderijengemaakt, met allemaal familieleden. En zo ging het zeven generaties verder, de kinderen huwden, kregen kinderen, bouwden bij, stierven en de boerderij werd verdeeld onder hun kinderen. In de 19e eeuw was Stensjö by op zijn hoogtepunt, het telde toen 176 inwoners. Nadien werd, door de industrialisatie en emigratie, de landbouw minder belangrijk en begon de ontvolking.
Erik Andersson, geboren in 1891 in Stensjö by, veranderde zijn achternaam in Stensjö en werd de drijvende kracht voor de bescherming van Stensjö by in zijn huidige staat. Zijn broer was de laatste boer in Stensjö, hij stopte in 1951. Erik Stensjö was professor in de paleontologie en kon er voor zorgen dat het dorp beschermd werd en gered werd van verval en leegstand. Zo werd de Royal Swedish Academy of Letters, History and Antiquities eigenaar van het dorp en kon de restauratie beginnen. Deze duurde 30 jaar. Vandaag is alles terug hersteld en teruggebracht naar zijn oorspronkelijke staat. Er staan 30 gebouwen, er wordt terug aan landbouw gedaan en er woont terug een familie in het dorp. De landbouw wordt verricht op de oude manier maar met moderne machines. De dieren die gekweekt worden zijn oude rassen. Alles wordt op een ecologisch verantwoorde manier verricht. Dit dorp kan volledig gratis bezocht worden, een plan van het dorp met de nodige uitleg kun je in verschillende talen aan het begin van het dorp vinden. Toen wij door het dorp wandelden lagen er op de mesthoop 2 levende slangen van zeker 1 m lang. Geen idee of dat ook oude inheemse dieren waren...
