Ten noorden van Leeuwarden ligt Jelsum, een terpdorp. Hier kan je het Dekema State bezoeken. Een State is het Friese woord voor een adellijke woning. Dit rijksmonument laat je zien hoe een adellijke Friese familie woonde. Dekema was de naam van de familie die hier woonde in de 16e eeuw. Alhoewel er nadien verschillende families deze state bezaten is de naam Dekema altijd gebleven. Dekema State werd bewoond tot 1996. Oorspronkelijk was deze state een ‘stins’, een simpel rechthoekig stenen huis gebouwd in de 13e eeuw, dat gemakkelijk kon verdedigd worden.
De nu nog aanwezige overwelfde kelder heeft nissen waarvan er enkele schietgaten zijn. Tijdens de volgende eeuwen werden er vele veranderingen en verbouwingen uitgevoerd.
De toegangsbrug en de muur naar de dorpskern werden pas begin 20e eeuw gebouwd. De state heeft een prachtige inrichting. Het bezoek aan het huis, met een gids, geeft de indruk dat het nog steeds bewoond is en de bewoners even weg zijn. Er hangen vele portretten van vroegere bewoners. In de prachtig aangelegde tuin kan je vele stinsenplanten bewonderen. In de boomgaard werden terug oude rassen van fruitbomen aangeplant. De detectiveschrijver Havank was regelmatig te gast op Dekema State. Hij was zo onder de indruk van een portret van Anna Maria van Burmania op Dekema State dat hij steeds een reproductie van dit werk bij zich had op zijn buitenlandse reizen. Toen hij in 1964 stierf werd een reproductie van dit portret in zijn kist gelegd, zoals zijn wens was.
